dr Zbigniew Złonkiewicz
Geolog, doktor inżynier; Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Świętokrzyski.
Zainteresowania: sedymentologia; kartografia geologiczna; jura regionu świętokrzyskiego; paleogeografia i paleotektonika obszaru Małopolski pozakarpackiej w mezozoiku; geoedukacja; kamień w architekturze zabytkowej.
Osiągnięcia: wykonanie 11 arkuszy Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000; opracowanie schematu litostratygrafii jury i wczesnej kredy między Górami Świętokrzyskimi a brzeżną strefą Karpat; utworzenie koncepcji rozwoju paleotektonicznego Małopolski poza-karpackiej w jurze; badania sedymentologiczne permu i dolnego triasu w Zachełmiu; rozpoznanie surowców skalnych w kamieniarce klasztoru i kościoła na kieleckiej Karczówce oraz w Szydłowie; opis zjawisk geologicznych w rezerwacie Wietrznia w Kielcach oraz ponad 30 geostanowisk w regionie świętokrzyskim.
sobota 23 października 2021
Charakterystyka geologiczna Łyśca i Krzemionek - słynnych geostanowisk w Górach Świętokrzyskich
Utwory piaskowcowe formacji z Wiśniówki (miąższości 80-1400 m) tworzącej szczyt Łyśca, osadziły się z początkiem późnego kambru (we wczesnym furongu) w środowiskach płytkowodnych Morza Tornquista. Pokrywało ono część kontynentu Baltica, do którego należał północny fragment regionu świętokrzyskiego. Późniejsze ruchy górotwórcze sfałdowały i wypiętrzyły region świętokrzyski, który od czasu orogenezy alpejskiej, przez ostatnie 65 mln lat podlega nieprzerwanej denudacji. Grzbiet Łysogór wyznacza pas wychodni furongu w skrzydle antykliny Łysicy. Od południa ograniczone jest ono uskokiem świętokrzyskim i nasunięte na sfałdowane, skały młodszego paleozoiku w regionie kieleckim. Stromo nachylone ku północy ławice piaskowców z Wiśniówki tworzą partie szczytowe grzbietu Łysogór, którego jedną z kulminacji jest Łysiec. W warunkach peryglacjalnych plejstocenu, w strefie wychodni piaskowców powstały pokrywy blokowo-gruzowe, a lokalnie skałki. W partiach szczytowych grzbietu usunięcie drobniejszego materiału doprowadziło do powstania gołoborzy, a w niższych częściach zboczy do utworzenia pokryw rumoszowo-gliniastych.
Krzemionki znajdują się na równinie, która została wycięta w wapieniach pelitycznych i drobnooolitowych ogniwa wapieni ze Skarbki (miąższość 90-110 m), wyróżnionego w NE części regionu świętokrzyskiego, datowanego na późny oksford (ponad 155 mln lat temu). Wchodzi ona w skład górnojurajskiej formacji oolitowej. Wapieniom towarzyszą poziomy krzemieni zielonych, czarnych i pasiastych. W późnej jurze obszar świętokrzyski znajdował się na północnym szelfie oceanu Tetydy, w strefie płycizn morza epikontynentalnego, które pokrywało część Europy i na zachodzie łączyło się z Atlantykiem. Po orogenezie alpejskiej skały jurajskie zostały odgrzebane na powierzchni terenu w wyniku denudacji. Lokalizacja wyrobisk podziemnych i powierzchniowych w rejonie Krzemionek, Stoków i Borowni odzwierciedla łukowaty przebieg wychodni krzemieni w skrzydłach synkliny Magoń-Folwarczysko.
sobota 23 października 2021