dr Mateusz Ciechanowski
Doktor nauk biologicznych, adiunkt w Katedrze Ekologii i Zoologii Kręgowców Uniwersytetu Gdańskiego, teriolog, a przede wszystkim chiropterolog, działacz fundacji Biodiversitatis oraz Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”, przewodniczący Akademickiego Koła Chiropterologicznego PTOP „Salamandra”. Karierę naukową poświęcił głównie badaniu biologii i ekologii nietoperzy oraz wpływowi działalności człowieka na rozmieszczenie poszczególnych gatunków. Współautor i koordynator licznych operatów ochrony fauny cennych obszarów, m.in. Słowińskiego Parku Narodowego, pomorskich parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody. Inicjator powstania wielu użytków ekologicznych na terenie aglomeracji trójmiejskiej. Zajmuje się także rehabilitacją nietoperzy oraz edukacją i rozwiązywaniem konfliktów na linii człowiek-nietoperze.
e-mail: mateusz.ciechanowski@ug.edu.pl
sobota 23 października 2021
Chiropterofauna Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Autorzy referatu: Mateusz Ciechanowski, Zuzanna Wikar, Katarzyna Borzym, Martyna Jankowska-Jarek, Konrad Bidziński, Dominika Dudek, Klaudia Otczyk - Akademickie Koło Chiropterologiczne Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców Uniwersytetu Gdańskiego; Damian Celiński - Studenckie Koło Naukowe Teriologów przy Wydziale Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego; Łukasz Misiuna - Stowarzyszenie MOST
Świętokrzyski Park Narodowy jest obszarem o słabo poznanej faunie nietoperzy. Co prawda, z jego terenu podawanych było jak dotąd 10 gatunków nietoperzy, brak jest jednak jakiejkolwiek wiedzy na temat statusu rozrodczego czy rozmieszczenia poszczególnych gatunków. Aby uzupełnić tę lukę, w maju-sierpniu 2013 wykonano nasłuchy detektorowe na 10 stanowiskach. W lipcu 2018-2019 przeprowadzono na terenie parku całonocne odłowy nietoperzy w sieci, rejestrację sygnałów echolokacyjnych oraz skontrolowano budynki (głównie leśniczówki). W styczniu 2019 poszukiwano też kryjówek zimowych. Stwierdzono przedstawicieli 15 gatunków, dla ośmiu z nich wykazano rozród na terenie Parku (*): nocek duży Myotis myotis, nocek Natterera M. nattereri, *nocek wąsatek M. mystacinus, *nocek Alkatoe M. alcathoe, *nocek Brandta M. brandtii, nocek rudy M. daubentonii, mroczak posrebrzany Vespertilio murinus, mroczek pozłocisty Eptesicus nilssonii, *mroczek późny E. serotinus, karlik drobny Pipistrellus pipistrellus, karlik większy P. nathusii, *borowiec leśny Nyctalus leisleri, *borowiec wielki N. noctula, *gacek brunatny Plecotus auritus, *mopek zachodni Barbastella barbastellus. Aż siedem spośród stwierdzonych gatunków nie było dotąd podawanych z terenu Parku. Wśród złowionych nietoperzy (n = 70) najliczniejszy okazał się nocek Brandta i mopek. W nasłuchach detektorowych dominowały małe nocki, przy znikomym tylko udziale karlików i borowca wielkiego. Kontrola nielicznych budynków nie wykazała obecności jakichkolwiek kryjówek dziennych, co sugeruje, że gatunki synantropijne przylatują na żerowiska spoza terenu parku. Nie znaleziono żadnych zimujących nietoperzy w podziemnych cysternach na wodę przy klasztorze na Świętym Krzyżu. Również znane z literatury zimowisko nietoperzy w podziemiach samego klasztoru już nie istnieje, uległo prawdopodobnie zniszczeniu na wykonanych na dużą skalę prac adaptacyjnych. Wcześniejsza literatura podaje również, z terenu parku, nocka łydkowłosego M. dasycneme i karlika malutkiego P. pipistrellus, jednak część stwierdzeń budzić może poważne wątpliwości co do ich identyfikacji.